Sự trỗi dậy và suy tàn của Đế chế thứ ba – Lịch sử Đức Quốc Xã (nguyên tác tiếng Anh: The Rise and Fall of the Third Reich: A History of Nazi Germany) là một quyển sách của nhà báo William L. Shirer ghi chép về biên niên sử trỗi dậy và suy tàn của Đức Quốc Xã, từ lúc Adolf Hitler ra đời năm 1889 đến thời điểm chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc ở châu Âu vào năm 1945. Xuất bản lần đầu tại Hoa Kỳ năm 1960 bởi NXB Simon & Schuster, đây là một bestseller trên lãnh thổ Hoa Kỳ và châu Âu, tại Tây Đức doanh thu tốt nhưng đồng thời cũng nhận nhiều chỉ trích. Quyển sách được giới báo chí săn đón, và nhận được các phản hồi đa chiều từ các sử gia trong giới hàn lâm.Dựa trên những tài liệu của Đức Quốc Xã mà tác giả thu thập được, nhật ký của Bộ trưởng Tuyên truyền Joseph Goebbels, Tướng Franz Halder, Ngoại trưởng Ý Galeazzo Ciano, bằng chứng cùng lời khai tại tòa án Nürnberg, báo cáo của Bộ Ngoại giao Anh, cũng như 6 năm thu thập thông tin của chính tác giả khi hành nghề nhà báo, đưa tin về Đức Quốc Xã cho các tờ báo United Press International (UPI) và CBS Radio. Những bản đầu tiên được in thành 4 tập tách rời, sau này được gộp lại và xuất bản thành một quyển sách dày.